کار کردن بیش از حد چه عوارضی می تواند داشته باشد؟
پژوهشگران تاثیر کار زیاد روی سلامتی جسم، مغز و ذهن افراد را مورد بررسی قرار دادهاند. نتایج یافتههای آنها به شرح زیر است:
فعالیت بیش از ۱۰ ساعت در روزابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را تا ۶۰ درصد افزایش میدهد.
۱۰ درصد افرادی که هر هفته بین ۵۰ تا ۶۰ ساعت کار میکنند، مشکلات ارتباطی دارند. این آمار برای افرادی که بیش از ۶۰ ساعت در هفته کار میکنند به ۳۰ درصد افزایش یافته است.
فعالیت بیش از ۴۰ ساعت در هفته با افزایش مصرف الکل و تنباکو و افزایش وزن غیرطبیعی در مردان و ابتلا به افسردگی در زنان ارتباط دارد.
ابتلا به افسردگی در افرادی که بیش از ۱۱ ساعت در روز کار میکنند بالاست.
به گفته کالین مَکنزی، مدرس علوم اقتصاد در دانشگاه کیو در توکیو، کار کردن موجب تحریک فعالیتهای مغزی شده و به کارمندان سالخوردهتر کمک میکند تواناییهای شناختی خود را برقرار نگه دارند، این در حالی است که ساعات کاری بیش از حد طولانی در همین افراد به خستگی و استرسهای جسمی یا روحی خواهد انجامید و در نتیجه، عملکرد شناختیشان را مختل میکند.
چرا 40 سالگی؟
هوش سیال که در پردازش اطلاعات کمکمان میکند از حدود 20 سالگی شروع به افت میکند، اما زوال هوش متبلور یا همان توانایی استفاده از مهارتها، دانش و تجربه بعد از30 سالگی آغاز میشود. مکنزی میگوید بیشتر 40 سالههایی که در این مطالعه شرکت کردند، در آزمونهای حافظه، الگوشناسی و تمرینات چابکی ذهنی ضعیفتر ظاهر شدند.
همچنین باید توجه داشت سن بازنشستگی در بسیاری کشورها افزایش یافته است. به عبارت دیگر، کارمندان در سنین بالاتر واجد شرایط دریافت حقوق بازنشستگی میشوند. از این رو، یافتههای اخیر تیم پژوهشی مکنزی پیرامون زوال تواناییهای شناختی در کارمندان بالای 40 سال حائز اهمیت شناخته شده است. مکنزی تصریح میکند کار کردن مانند شمشیر دولبهای است که از یک طرف موجب تحریک فعالیتهای مغزی میشود، اما همزمان ساعات کاری طولانی و انواع مشخصی از وظایف به دلیل ایجاد خستگی و اضطراب به تخریب تواناییهای شناختی میانجامند.
نتایج به دست آمده در مطالعات اخیر از این جهت حائز اهمیت است که نشان میدهد زوال تواناییهای شناختی نه فقط در کارمندانی که اضافهکاری میکنند، بلکه در افراد بالای 40 سال که پنج روز هفته اما بدون اضافهکاری کار میکنند نیز قابل مشاهده است.
عوامل مخرب ذهن
خیلی از ما مجبوریم به دلیل مشکلات اقتصادی به ساعات کاری طولانی تن دهیم. این در حالی است که ذهن ما انسانها از 40 سالگی به بعد نسبت به استرس و انجام وظایف تکراری ناشی از کار تماموقت واکنش منفی نشان میدهد.
پژوهشگران در مطالعات قبلی نیز مشاهده کرده بودند کارمندان سنین مختلف ممکن است در اثر کار بیش از حد به استرس مزمن، اختلالات شناختی و بیماریهای ذهنی دچار شوند. براساس یافتههای پژوهشی که بیش از ده سال پیش در دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه بوستون انجام شد، کار بیش از حد روی سلامت ذهنی کارمندان کارخانجات اتومبیلسازی، مثلا آنهایی که در خط تولید کار میکنند، تأثیر منفی میگذارد.
آثار مخرب استرس روی ذهن در پژوهشهای عصبشناختی به دقت بررسی شده است. استرس در وهله اول از طریق ایجاد اختلال در سطح هورمونها بویژه هورمونهای استروئیدی و هورمون کورتیزول به زوال تواناییهای شناختی منجر میشود. اختلال در سطح این هورمونها روی حافظه کوتاهمدت، تمرکز، مهار احساسات و تفکر منطقی تأثیر خواهد گذاشت.
استرس نگهداری از فرزندان و والدین
تیم پژوهشی مکنزی اکنون در حال بررسی عوامل دیگری غیر از استرس هستند که 40 سالگی را به نقطه عطف مطالعات اخیر تبدیل کرده است. گفته میشود بسیاری از کارمندان بالای 40 سال، علاوه بر این که مجبورند تماموقت سر کار باشند، باید از فرزندان یا والدین سالمندشان نیز نگهداری کنند. این یعنی انباشتگی کار، آن هم به شکلی که فرد فرصت نفس کشیدن هم نخواهد داشت.
افزون بر استرس و مراقبت از سالمند، خواب کافی نیز نقش بسزایی در تحمل کار تماموقت دارد. افرادی که موقعیت شغلی مهمی دارند معمولا به اندازه کافی نمیخوابند. مارگارت تاچر، نخستوزیر سابق انگلستان، گفته بود فقط با چهار ساعت خواب شبانه میتواند به طرز کارآمدی از پس وظایف شغلی خود بربیاید. همچنین آریانا هافینگتن، سردبیر مجله خبری هافینگتنپست، اعتراف کرده است در گذشته فقط پنج ساعت در شب میخوابیده تا این که متوجه شده کمخوابی برای سلامت مضر است.
یعنی کمتر کار کنیم؟
همه دلشان میخواهد کمتر کار کنند، اما کاهش ساعات کاری به دلیل مشکلات اقتصادی امکانپذیر نیست. از طرف دیگر، بسیاری از افراد که در دهه 40 عمرشان به سر میبرند، خودشان حاضر به کمتر کار کردن نیستند.
حفظ سلامت در محیط کار
عدهای از پژوهشگران هنوز معتقدند بهبود عملکرد کارمندان سالخوردهتر لزوما با کاهش ساعات کاری اتفاق نمیافتد. سال گذشته، جایزه سالمترین محیطهای کاری یکی از کشورها به شرکتهای تولیدکننده محصولات ورزشی، دارویی و نیز شرکتهای فناوری اطلاعات اختصاص یافت. مشاهده شد در سالمترین محیطهای کاری منتخب، کارمندان میتوانند در ساعات مشخصی از روز میز محل کارشان را ترک کنند تا مجبور نباشند یکسره در حالت نشسته باقی بمانند. ساعات کاری انعطافپذیر در بعضی از این شرکتها به کارمندان اجازه میدهد زودتر از موعد مقرر محل کارشان را ترک کنند. یا مثلا در شرکت تولیدکننده لباسهای ورزشی زنانه، برای کارمندان در وقت استراحت ناهار کلاسهای ورزشی در نظر گرفته شده است. با این اوصاف به نظر میرسد کاهش ساعات کاری به خودی خود موجب افزایش بهرهوری نخواهد شد، بلکه توجه به سلامت جسمی و روحی کارمندان هنگام حضور در محل کار نیز ضرورت دارد.
کلمات کلیدی:کار سخت,ساعات طولانی,سختی کار,عوارض,مشکلات